Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2009

ΣΑΝ ΠΑΛΙΟ ΣΙΝΕΜΑ…

της Ξένιας Στούκα

Θεσσαλονίκη. Η αφεντιά μου έφτασε και εκεί (το «και εκεί» λόγω δουλειάς). Κατά τη διάρκεια του ρεπορτάζ μου γνώρισα καλύτερα, το γνωστό- άγνωστο πρόσωπο της Νύμφης του Θερμαϊκου. Γιορτινή ατμόσφαιρα αποπνέει η Θεσσαλονίκη τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο. Την τιμητική τους έχουν ο πολιούχος της πόλης Αγ. Δημήτριος, η επέτειος της απελευθέρωσης της το 1912, η μεγάλη παρέλαση στη παραλία την 28η Οκτωβρίου, η γιορτή των «Δημητρίων», που διοργανώνονται κάθε χρόνο από το Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο και περιλαμβάνουν εικαστικές εκθέσεις, συναυλίες, θέατρο, χορό.Tέλος, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, αποτελεί το πιο δημοφιλές δρώμενο της Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο.

ΠΗΡΑ ΤΟ ΑΜΑΞΙ ΜΟΥ ΣΤΗ ΤΣΕΠΗ ΧΑΡΤΖΙΛΙΚΙ

Ο Λευκός Πύργος -το κατεξοχήν σύμβολο της πόλης -, η παραλία, τα λαδάδικα, η Άνω πόλη είναι κάποια στοιχεία, όπου μέχρι προσφάτως, είχαν χαραχθεί στη μνήμη μου. Τελικά ,όμως δεν είναι μόνο αυτά. Είναι και ένα σωρό ακόμα στοιχεία που συμβάλουν στο να την ξεχωρίσεις .

Όποιος βρεθεί στην συμπρωτεύουσα και θέλει να ξεναγηθεί στα άδυτα του ελληνικού σινεμά , δεν έχει παρά να επισκεφτεί, το Μουσείο κινηματογράφου στο Λιμάνι –Αποθήκη Α. Σε λίγα μόλις τετραγωνικά ξετυλίγεται ολόκληρος ο αιώνας του ελληνικού κινηματογράφου. Δεν είναι ένα μουσείο κλασσικό. Δεν είναι μόνο για σινεφίλ. Πρόκειται για μια ελκυστική, υπερβατική, αναλογική και ψηφιακή έκθεση, που μας μυεί στα μυστικά του ελληνικού κινηματογράφου. Ο κινηματογράφος αποτελεί την έβδομη τέχνη. Υπάρχουν πολλές οπτικές γωνίες που μπορεί κανείς, να τον προσεγγίσει. Η αίσθηση όμως μετά από κάποια ταινία είναι προσωπική, μοναδική και χρονικά προσδιορισμένη…

ΛΗΨΗ ΠΡΩΤΗ

Μια μπομπίνα ξετυλίγεται για να βγουν στο φως στιγμές από τη διαδρομή του ελληνικού κινηματογράφου. Μια διαδρομή –κόκκινη πορεία-σε σχήμα μπομπίνας –με ηλικία εκατό σχεδόν χρόνων, σε παραπέμπει σε 8 διαδοχικούς χώρους ,σε διαδοχικές σεκάνς* της «ταινίας». Τα νούμερα μετράνε αντίστροφα (8-1). Είσοδος μόνο δύο ευρώ. Χάρτης- «σενάριο», γυαλιά τρισδιάστατα – κλείνουν τα φώτα. Αφίσες των 49 Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης μας υποδέχονται σαν χαλί .

Αυτό, λοιπόν, το φιλμ ταινίας ξεδιπλώνει τις πρώτες προσπάθειες των αδελφών Μανάκη (ή Μανάκια), πρωτοπόρων στη φωτογραφία και τον κινηματογράφο με δραστηριότητα περίπου 66 χρόνων, στις αρχές του 20ου αιώνα. Ξετυλίγει την χρυσή εποχή του ’50 και του ’60, υπενθυμίζοντας μας σημαντικές προσωπικότητες και γεγονότα του ελληνικού κινηματογράφου φτάνοντας στο παρόν και κατ’ επέκταση στο μέλλον. Ο πρώτος έλληνας παραγωγός Κωνσταντίνος Μπαχατόρης με τη «Γκόλφω» του Σπύρου Περεσιάδη. Το πρώτο γυμνό, «Δάφνις και χλόη». Ο Φιλοποίμην Φίνος(Φίνος Φίλμ) και η μεταπολεμική χρυσή εποχή. Τζαβέλας, Δημόπουλος , Κακογιάννης και Σακελλάριος .Προβάλλονται αποσπάσματα από ταινίες τους, όπως η «Κάλπικη Λίρα, «Μεθύστακας», «Η θεία από το Σικάγο» «Στέλλα» και άλλες πολλές . Νεορεαλισμός . Μελό και κωμικό . Στη συνέχεια τα μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη. Φινέτσα, ρεκλάμες (διαφημιστικά από το κινηματογραφικό περιοδικό θεάματα) και πολλά εισιτήρια...Αρχές του ’60 η ίδρυση του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βαθύτερη καλλιέργεια αλλά και πλουσιότερη αισθητική απόλαυση. Προπομπός της νέας αυτής τάσης, ο Τάκης Κανελλόπουλος με την ταινία «Ουρανός» το 1962. Το 1971 μπαίνουμε στο «νέο ελληνικό κινηματογράφο» με τους Αγγελόπουλο, Βούλγαρη και Δαμιανό. Λίγο αργότερα ακολουθεί η ιδιωτική τηλεόραση και η «άνοιξη του ελληνικού κινηματογράφου», με τους Χούρσογλου, Γκορίτσας, Κόκκινος, Γραμματικός που φέρνουν και πάλι το κοινό στις αίθουσες το 1990. Σήμερα; Πολυκινηματογράφοι ,νέες τεχνολογίες, ψηφιακή λήψη και επεξεργασία εικόνας και ήχου ταυτόχρονα. Όλα αυτά μαζί συνθέτουν μια ιστορία, που δίνει τη δυνατότητα για το καλύτερο στις μελλοντικές προσπάθειες .

Σε κάθε στάση - σεκάνς - εικόνες και ήχοι μεταφέρουν την ατμόσφαιρα της κάθε εποχής. Κινηματογραφικές αφίσες, φωτογραφίες, αποσπάσματα από ταινίες, κουστούμια ηθοποιών (φόρεμα της Αλίκης Βουγιουκλάκης, ένα κατάλευκο νυφικό από τις «Νύφες», αλλά και ένα κουστούμι από έναν κομπάρσο κ. α ), καθώς και παλιά αυθεντικά αντικείμενα (η βαλίτσα του Θου Βου) δεν εκτίθενται με την παραδοσιακή έννοια του όρου, αλλά συμμετέχουν στο σκηνικό στο οποίο θα κινηθεί ο επισκέπτης. Το υλικό αυτό, όπως το ερμήνευσα -εγώ τουλάχιστον- δεν έχει μόνο εικαστική ιδιότητα αλλά και κινηματογραφική. Οι επισκέπτες συμμετέχουν ενεργά στο «σενάριο» αυτής της ταινίας.

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ … «ΒΓΗΚΑ ΣΤΟ ΦΩΣ»

Αφηγητής και ξεναγός ένα 10χρονό παιδί, ο Τάκης, ο γιός του Γιάννη Μανάκη και ανιψιός του Μίλτου. Πρόκειται για ένα πρόσωπο μισο-υπαρκτό, μισο-φανταστικό, γεννημένο τη στιγμή που ο πατέρας του και ο θείος του Μίλτος «γεννούσαν» το σινεμά στα Βαλκάνια. Οι πρώτοι άνθρωποι δηλαδή, που κατανόησαν και επεξεργάστηκαν το «στήνω μια κάμερα, και γυρίζω»! Ο Τάκης λοιπόv, στο τέλος της έκθεσης αυτής προβάλλεται τρισδιάστατα, σε μια σκοτεινή αίθουσα. Φοράω τα γυαλιά 3D. Ο κινηματογράφος είναι και μια τεχνολογική εξέλιξη. Ξεκινώντας από τον Πλάτωνα και την «Αθήναιον Πολιτεία», περνάει στις σκιές του Καραγκιόζη, φτάνει στο ψηφιακό σήμερα και μας περιγράφει περίτεχνα την διαδικασία παραγωγής μιας ταινίας, τη γέννηση του έργου και την έξοδο του στο φως. «Φαντασία, λόγια, σενάριο… μοτέρ, ήχος –σκηνή 9-νέα λήψη πρώτη… Μοντάζ» και η κουρτίνα στις σκοτεινές κινηματογραφικές αίθουσες ανοίγει.

Η σύνθεση του παλιού με το νέο, το πλούσιο υλικό, οι παλιές μηχανές προβολής και λήψης, μέχρι τις οθόνες touch screen –που τονίζουν στιγμές από τον ελληνικό κινηματογράφο- συνδυάζονται αρμονικά, δημιουργώντας μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα. Είχα αφεθεί, όταν ένα γιγαντοπλακάτ από την ταινία «Ο Αχόρταγος», με το Θανάση Βέγγο, «από που πάνε για τη χαβούζα», είναι αυτό που με επανέφερε στην «πραγματικότητα». Άκρως χιουμοριστικό ,αλλά και τόσο επίκαιρο… Στην έξοδο βρίσκεται το βιβλίο των επισκεπτών. Δίπλα στο βιβλίο, αναγράφονται τα λόγια που είχε διατυπώσει κάποτε ο Βασίλης Ραφαηλίδης. «Όποιος ξέρει μόνο από σινεμά, τελικά, δεν ξέρει ούτε από σινεμά» .

Το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης γιορτάζει φέτος τα Πενήντα χρόνια του. Η μεγάλη κινηματογραφική γιορτή θα πραγματοποιηθεί από τις 13-22 Νοεμβρίου, στις κινηματογραφικές αίθουσες στο λιμάνι και στον κινηματογράφο Ολύμπιον. Το κατάστημα, που έχει οργανωθεί στο μουσείο είναι πολύ πρωτότυπο και παιχνιδιάρικο. Μπλουζάκια, μολύβια, πάνινες τσάντες, εκδόσεις, κούπες και άλλα πολλά. Εγώ πήρα μια κούπα Σαπφώ Νοταρά… με τα μπικουτί ! Πέρασαν κιόλας 3 ώρες… το αεροπλάνο φεύγει σε 1 ώρα! Η κίνηση στη Θεσσαλονίκη, σε μεγάλα κέφια. Επιβιβάστηκα… «πολλά παφ πούφ κάνει καπετάνιε… σταμάτα να κατέβω».


*σεκανς :σύνολο σκηνών που παρουσιάζουν μια ενότητα χρόνου(Μαρσελ Μαρτέν , Η γλώσσα του κινηματογράφου)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μίλησέ μου, μίλησέ μου...πες τη γνώμη σου καλέ μου!