ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗΝ

του Πέτρου Χαλά

Το αποτέλεσμα των εκλογών της 4ης Οκτωβρίου ήταν κάτι παραπάνω από ξεκάθαρο. Τόσο ξεκάθαρο που οι εκλογολόγοι και αναλυτές χρειάστηκε να γυρίσουν πολύ πίσω για να βρουν τόσο μεγάλη διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος. Το αν η επιλογή των ψηφοφόρων ήταν σωστή ή όχι αυτό λίγη σημασία έχει.

Οι Έλληνες πολίτες είχαν να επιλέξουν μεταξύ κομμάτων που παραδοσιακά κατεβαίνουν στις Βουλευτικές Εκλογές εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό είναι καλό, καθώς το να υπάρχουν πολιτικοί φορείς που εκφράζουν σταθερά συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους και εκπέμπουν σταθερά πολιτικά μηνύματα για πολλά χρόνια δείχνει πάνω απ’ όλα μια ομαλότητα και μια ωρίμανση του πολιτικού συστήματος. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Όταν το 2004 η ΝΔ και ο Κώστας Καραμανλής ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας υπήρχαν όλες οι κατάλληλες συνθήκες και για μια μακρόχρονη παραμονή αλλά και για να πραγματοποιηθεί το προεκλογικό πρόγραμμα που περιελάμβανε μεταρρυθμίσεις, επανίδρυση του κράτους και άλλα πολλά. Ωστόσο, κάποιες από αυτές τις εξαγγελίες είτε δεν πραγματοποιήθηκαν είτε δεν ολοκληρώθηκαν. Σε αυτό θα προσθέσει κανείς την οικονομική κρίση η οποία περιόρισε τις δυνατότητες της προηγούμενης κυβέρνησης να ασκήσει κοινωνικές πολιτικές. Επίσης, κάποια μέλη της κυβέρνησης και του κόμματος κατηγορήθηκαν για σκανδαλώδεις και ανήθικες συμπεριφορές, που ήταν αντίθετες με βασικές αρχές κόμματος αλλά και με τις προεκλογικές δεσμεύσεις.

Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσει κανείς την απειρία και την ανικανότητα πολλών κυβερνητικών στελεχών αλλά και του πολιτικού προσωπικού, σε συνδυασμό με ένα κομματικό και ανίκανο κράτος, τότε το κοκτέιλ έχει γίνει ήδη εκρηκτικό. Το ίδιο κόμμα και ο ίδιος υποψήφιος πρωθυπουργός επανεκλέχτηκαν το 2007 με σημαντική διαφορά από το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου και με πολλές προσδοκίες από τους ψηφοφόρους. Όμως, τα πράγματα ήρθαν εντελώς ανάποδα. Η κυβέρνηση της ΝΔ λειτουργούσε, από ένα σημείο και μετά, εντελώς αυτοκαταστροφικά. Το ένα λάθος διαδεχόταν το άλλο. Και οι πολιτικές είτε είχαν βαλτώσει είτε αράχνιαζαν στα συρτάρια.

Μηδενιστικό; Ναι! Πολύ απλά γιατί τελικά από τα πεντέμισι χρόνια της «Νέας Διακυβέρνησης» έμεινε μια πικρή γεύση και ένα «λαϊκό ανάθεμα». Σαφώς και έγινε έργο το οποίο ποτέ δεν έμαθε ο ελληνικός λαός (λες και έγινε για κάποιους άλλους και όχι για τους πολίτες αυτής της χώρας). Αλλά ούτε χρησιμοποιήθηκε για να διαφημιστεί η απελθούσα κυβέρνηση κατά την προεκλογική περίοδο.

Τα αποτελέσματα είναι λίγο ως πολύ γνωστά. Η Νέα Δημοκρατία γνώρισε την μεγαλύτερη εκλογική της συντριβή και το ΠΑΣΟΚ ήρθε στην εξουσία. Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για το τι έφταιξε και η ΝΔ έχασε με τόσο μεγάλη διαφορά και σε τόσο σύντομο διάστημα από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση. Όμως προκύπτουν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα από το αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών.

Το πρώτο είναι ότι όταν η κοινωνία είναι πιεσμένη από παράγοντες όπως η οικονομική κρίση, η ανεργία και πολλοί άλλοι δεν οδηγείς τη χώρα σε εκλογές. Αυτή η κίνηση της προηγούμενης κυβέρνησης να προκηρύξει εκλογές μόλις δύο χρόνια μετά από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση και σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία προκάλεσε ακόμα και τους ίδιους τους ψηφοφόρους της ΝΔ που της γύρισαν την πλάτη.

Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η υπομονή των ψηφοφόρων έχει εξαντληθεί. Ο κόσμος θέλει άμεσες λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει και όχι υποσχέσεις. Άλλωστε γι’ αυτό εκλέγει κυβερνήσεις με την προοπτική ότι θα διαχειρίζονται και θα δημιουργούν και όχι έχοντας ως στόχο το πώς να μη γίνονται δυσάρεστες. Κοινώς το μηχάνημα έχει καεί. Δεν υπάρχει πλέον ούτε ανοχή ούτε περίοδος χάριτος για κανένα. Και φυσικά αυτό ισχύει τόσο για τα κόμματα και τις κυβερνήσεις στο σύνολο, όσο και ατομικά για τους βουλευτές. Μετά τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων, πολλοί ήταν αυτοί που αντίκρισαν την πόρτα του σπιτιού τους αντί αυτής του κοινοβουλίου.

Το τρίτο συμπέρασμα αφορά όλους εμάς. Είναι η νοοτροπία των πολιτών και πως αυτοί αντιμετωπίζουν τα κόμματα και την πολιτική. Οι ψηφοφόροι πωλούν την ψήφο τους στους πολιτευτές με σκοπό κάποιο αντάλλαγμα. Επίσης, οι ψηφοφόροι δεν θέλουν να ακούν δυσάρεστα πράγματα. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο κ. Καραμανλής είπε δυσάρεστες αλήθειες προεκλογικά και αποδοκιμάστηκε. Όχι βέβαια αποκλειστικά γι αυτό το λόγο αλλά από μια συνισταμένη που περιλαμβάνει και αυτό.

Το τέταρτο συμπέρασμα από τι εκλογές της 4ης Οκτωβρίου είναι ότι έφτασε η ώρα να βγουν τα κομματικά επιτελεία από την λογική του «ώριμου φρούτου». Μια λογική που έχουν ακολουθήσει τις τελευταίες δεκαετίες πολλά από αυτά. Περιμένει δηλαδή ο πολιτικός αντίπαλος το λάθος, τα στραβοπατήματα και την κούραση του εκλογικού σώματος προκειμένου να αναδειχθεί σαν σωτήρας και να καταστρέψει ότι κατάφερε να κάνει το απερχόμενο κόμμα.

Το πέμπτο συμπέρασμα είναι και το πιο σημαντικό και περιλαμβάνει πτυχές από όλα τα παραπάνω. Η χώρα χρειάζεται άμεσες αλλαγές στο πολιτικό της σύστημα. Η εδραιωμένη δημοκρατία της μεταπολίτευσης του 1974 δεν έχει να φοβηθεί τίποτα. Χρειάζεται, όμως, αλλαγές που θα την κάνουν πιο σύγχρονη και πραγματική. Αλλαγές στη διοικητική της οργάνωση, στον τρόπο εκλογής των αντιπροσώπων, τους θεσμούς, τον τρόπο διακυβέρνησης και φυσικά στο μοντέλο λειτουργίας του κράτους που έχει άμεσο αντίχτυπο στην καθημερινή ζωή των πολιτών.

Πολύ απλά το πρόβλημα δεν είναι μόνο κομματικό, προσωπικό ή ιδεολογικό αλλά πρωτίστως πολιτικό. Όσες αλλαγές και να κάνει κάποιος σε υπουργεία και πρόσωπα, όσες διαφορετικές ιδεολογικές προσεγγίσεις και να εφαρμοστούν το αποτέλεσμα θα είναι και πάλι το ίδιο. Η ΝΔ έχασε τις εκλογές γιατί ήταν μια κακή κυβέρνηση. Στη θέση της ΝΔ, όμως, θα μπορούσε να ήταν οποιοδήποτε άλλο κόμμα. Ο πολιτικός χρόνος από της εκλογές του 2007 ως σήμερα είναι ένα παράδειγμα προς αποφυγή και περιλαμβάνει όλα όσα περιγράψαμε παραπάνω. Όμως αν δεν γίνουν άμεσα οι μεγάλες θεσμικές αλλαγές που χρειάζεται ο τόπος, το έργο θα το ξαναδούμε σύντομα και οι χαμένοι θα είμαστε και πάλι εμείς.